Niccolò Machiavelli

Niccolò Machiavelli

Niccolò Machiavelli (azán 3tọ Nuwhàsun 1469 – azán 21tọ Ayidosun 1527) yin tamẹnuplọnmẹtọ tonudidọ tọn de, whenuho-kantọ de, hànjitọ de, homilomilo-kantọ de podọ aihun kàntọ de.

Hoyidọ delẹ sọn hodidọ etọn lẹ mẹ

The Prince (1513)

Hosọ jọnun to Italy-gbe mẹ: Il Principe (E yin kinkan to gblagbla owhe 1505 tọn mẹ)

• Eyin mẹde mọ awugble pẹvide, e na jlo na yiahọsu, etomọṣo mẹhe ko kú ma sọgan wamọ. Enẹwutu e pọnte nado hẹn awugble daho wá mẹde ji kakati nido yin pẹvide.

• Eyin mẹde dọnnu dọdọ nue Ahọlu Louis wà yọ́n whenue e ze Romagna na Pope Alexander, bo ze ahọluduta Naples tọn na Spain nado dapana awhàn de, N'na vọ nue n'dọ dai dọ: dọdọ a ma dona hẹn nulẹ vantan nado dapana awhàn. A ma sọgan dapana awhàn mọnkọ, a na sisẹ ẹ do nukọn poun wẹ, e nasọ hẹn nulẹ ylan dogọ na we.

• Nude ma vẹawu sọ tintẹnpọn nado hẹn linlẹn yọyọ de zun yinyọnẹn na mẹlẹpo, na a na tindo agọjẹdomẹtọ sinsinyẹn lẹ sọn adà yé mẹhe to ale mọyi sọn linlẹn hoho lọ mẹ lẹ, ṣigba godonọnamẹtọ he ma sinyẹn sọmọ lẹ he sọgan mọ ale yí sọn linlẹn yọyọ lọ mẹ to nukọnmẹ lẹ kẹdẹ wẹ a na tindo.

"Eyin a ma sọawhànnu, dopo to oylan he e na hẹn wá na we lẹ mẹ wẹ yindọ e na zọn bọ yé na gbẹwanna we."

• Sọn ehe mẹ wẹ kanbiọ lọ wá sọn dọ eyin e pọnte nado yin wanyina kakati nado yin budisi, kavi nado yin budisi kakati nado yin wanyina. E yọnbasi nado na gblọndo dọ mí ni tindo ojlo to ninọmẹ awe lọ lẹ mẹ: ṣigba na e vẹawu nado mọ na owanyi po obu po ni nọpọ́, eyin mí dona de dopo to awe lẹ ṣẹnṣẹn janwẹ, e pọnte hugan nado yin budisi hú nado yin wanyina.

• Ahọvi de ma dona tindo yanwle kavi linlẹn devo de, mọ e ma dona tindo nudevo de nado plọn, hugan awhàn po walọyizan he dọnmẹdogo po, na nue e tindo hudo etọn taun niyẹn.

• Eyin a ma sọawhànnu, dopo to oylan he e na hẹn wá na we lẹ mẹ wẹ yindọ e na zọn bọ yé na gbẹwanna we.

• Ahọvi de dona penugo nado yin zinzintọ de bosọ ylanhùn to ojlẹ dopolọ mẹ. To tonudidọ mẹ, yè ma dona pànta aliho dopo poun ji.

• A dona yọnẹn dọ aliho voovo awe mẹ yè sọgan whlẹnagbà te, dopo wẹ nado wamọ to osẹ́n-liho, aliho awetọ wẹ wamọ gánnugánnu; aliho tintan sọgbe na gbẹtọ, aliho awetọ na kanlin lẹ; ṣigba na tintan lọ ma nọ wazọ́n to ojlẹ susu mẹ wutu, dandannu wẹ e yin nado wleawufo nado diọ adà do awetọ.

• Ahọvi de ma nọ gọ̀n ma mọ whẹjijọ dagbe de ma nado de opà etọn.

• Onú tintan he yè do nọ yọnẹn eyin ahọvi de yọnnuin bosọ tindo nukunnumọjẹnumẹ wẹ nado pọ́n mẹhe lẹdo e pe lẹ; podọ eyin yé pegan bo sọgan yin jidedego, e sọgan yin pinpọnhlan di nuyọnẹntọ, na e ko yọ́n lehe yè nọ doayi mẹhe pegan lẹ go do podọ lehe e na hẹn yé yin mẹhe yè sọgan dejidego lẹ do. Ṣigba eyin mẹhe lẹdo e pe lẹ ma yinmọ, yè ma sọgan pọ́n ẹn di nuyọnẹntọ, na nuṣiwa tangan he e basi wẹ nado de yé.

• Aliho devo de ma tin nado basi hihọ na mẹdetiti sọta pipà oklọ tọn hugan nado hẹn gbẹtọ lẹ mọnukunnujẹemẹ dọ yé ma na ṣinuwa do we eyin yé dọ nugbo; ṣigba to whenue mẹlẹpo sọgan dọ nugbo na we, yé ma na sọ sí we ba.

• Fie gbẹtọ lẹ tindo ojlo nujọnu tọn nado wà nude te, e ma sọgan vẹawu taun nado wà.

Discourses on Livy (1517)

Hoyidọ lẹ sọn lẹdogbedevomẹ Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio tọn mẹ lẹ; 3 vols. yin zinzinjẹgbonu to gblagbla owhe 1512–1517 tọn lẹ mẹ (Discourses on the First Ten Books of Titus Livius)

• Gbẹtọ lẹ ma nọ wà onú dagbe adavo e yin bibiọ nado wamọ dandan; ṣigba to whenue yé tindo mẹdekannujẹ nado wà nudepope he jlo yé, bẹwlu nọ sù.

"Enẹwutu to whẹho gbẹtọvi tọn lẹpo mẹ, eyin yè dindona ganji, yè na doayiego e ma yọnbasi nado de nuhahun de sẹ na devo ni ma sọawuhia blo."

• Enẹwutu to whẹho gbẹtọvi tọn lẹpo mẹ, eyin yè dindona ganji, yè na doayiego e ma yọnbasi nado de nuhahun de sẹ na devo ni ma sọawuhia blo.

• Mẹdepope he plọnnu gando whẹho dowhenu tọn lẹ go na mọ lehe to tòdaho lẹpo mẹ podọ to gbẹtọ wunmẹ lẹpo ṣẹnṣẹn, ojlo dopolọ lẹ gbẹ tin, bo ka ko tin tẹgbẹ. Na ehe wutu, nue bọawu de wẹ e na yin na mẹhe yí sọwhiwhe do gbadopọnna nujijọ dowhenu tọn lẹ nado mọ nue na jọ to sọgodo to otò de mẹ lẹ podọ nado hodo apajlẹ lehe omẹ̀ dowhenu tọn lẹ didẹ nuhahun lẹ do to ojlẹ yetọn mẹ to egbe, kavi, eyin pọ́ngbọ dowhenu tọn de ma tin, nado wleawuna yọyọ devo lẹ sọgbe hẹ kanṣiṣa he to nujijọ awe lẹ ṣẹnṣẹn. Ṣigba na whẹho ehelẹ nọ yin vọdona kavi ma yin nukunnumọjẹemẹ gbọn mẹhe hiawe lẹ wutu, kavi, eyin yé tlẹ mọnnukunnujẹemẹ, e ma yin yinyọnẹn gbọn mẹhe to gandu lẹ dali, nue nọ yin kọdetọn lọ wẹ yindọ nuhahun dopolọ lẹ nọ tin ojlẹ lẹpo mẹ janwẹ.

The Art of War (1520)

Hoyidọ lẹ sọn lẹdogbedevomẹ Dell'arte della guerra tọn lẹ mẹ; he sọ yin yinyọnẹn taidi On the Art of War to Glẹnsigbe mẹ.

• Nude ma nọ wazọ́n ganji sọ dehe a ze whlá kakajẹ whenue a wà ẹ. Nado sọgan yọ́n lehe yè na mọ dotẹnmẹ-hundote to awhàn mẹ, bo yinuwa deji, na gọalọna we hugan nudepope.

• Omẹ vude wẹ yin jiji po adọgbo po, ṣigba azọ́npinplọn sọgan hẹn yé gboadọ, podọ to awhàn whenu, mẹplọnlọ po titojininọ po yọ́n-na-yizan hugan homẹgble.