Owe Daniẹli tọn
Owe Daniẹli tọn (To Heblugbe mẹ: דניאל) yin owe de to Biblu Heblu tọn mẹ. To owe Biblu Ju lẹ tọn mẹ, e ma yin apadewhe owe yẹwhegan lẹ tọn, Kakatimọ e yin apadewhe adà godotọ owe Heblu tọn lẹ tọn he nọ yin alọdlẹndo taidi Wekinkan lẹ. Owe lọ dọho gando lehe Daniẹli, mẹhe yin kanlinmọ Ju de to họ̀nmẹ Nẹbukadnẹzali II tọn (605 jẹ 562 JWM), lẹzun ogán daho de do podọ lehe e basi zẹẹmẹ numimọ voovo lẹ tọn do.
Hoyidọ lẹ
[jlado | jla asisado]- Ṣigba, Daniẹli magbe to ahun etọn mẹ ma nado yí onú dojó ahọlu tọn lẹ kavi ovẹn he e nọ nù do hẹn ede flu. Enẹwutu, e biọgbè ahọluzọnwatọ nukundeji họ̀nmẹ tọn lọ ma nado hẹn ede flu to aliho ehe mẹ. Jiwheyẹwhe nugbo lọ sọ hẹn ahọluzọnwatọ nukundeji họ̀nmẹ tọn lọ nado do nukundagbe po lẹblanu po hia Daniẹli. Ṣigba, ahọluzọnwatọ nukundeji họ̀nmẹ tọn lọ dọna Daniẹli dọmọ: “Obu oklunọ ṣie ahọlu tọn wẹ to dìdì mi, yèdọ mẹhe ko de núdùdù po ahàn po na mì. Eyin e ka wá jọ bọ e mọdọ mì gblekàn hú jọja ogbẹ́ mìtọn he pò lẹ lo? Mìwlẹ na hẹn mi nado hùwhẹ to ahọlu nukọn.”
- Aṣli lọ sọ yin didehia Daniẹli to numimọ de mẹ to zánmẹ. Enẹwutu, Daniẹli pà Jiwheyẹwhe olọn tọn. Daniẹli dọmọ: “Na oyín Jiwheyẹwhe tọn ni yin pipà kakadoi, Na ewọ kẹdẹ tọn wẹ nuyọnẹn po huhlọn po. Ewọ nọ diọ ojlẹ lẹ po osaa lẹ po, Ewọ nọ de ahọlu lẹ sẹ̀ bo nọ do ahọlu lẹ ai, Ewọ wẹ nọ na nuyọnẹn nuyọnẹntọ lẹ bosọ nọ na oyọnẹn mẹhe tindo wuntuntun lẹ. Ewọ nọ de onú sisosiso lẹ po nuhe whlá lẹ po hia, E yọ́n nuhe tin to zinvlu mẹ lẹ, Podọ ewọ dè wẹ hinhọ́n tin te. Jiwheyẹwhe tọgbo ṣie lẹ tọn E, hiẹ wẹ yẹn to pẹdona bosọ to pipà, Na hiẹ ko na mi nuyọnẹn po huhlọn po. Hiẹ ko sọ hẹn nuhe míwlẹ biọ we zun yinyọnẹn na mi; Hiẹ ko hẹn ahunmẹdunamẹnu ahọlu tọn zun yinyọnẹn na mí.”
- Daniẹli gblọnna ahọlu dọmọ: “Depope to nuyọnẹntọ, afinyọnnọ, yẹwhenọ nujlẹtọ kavi sunwhlẹvu-pọntọ lẹ mẹ ma penugo nado dọ aṣli he biọ ahọlu te lọ na ẹn. Ṣigba, Jiwheyẹwhe de tin to olọn mẹ, Mẹhe nọ de aṣli lẹ hia, podọ e ko hẹn nuhe na jọ to azán godo tọn lẹ mẹ zun yinyọnẹn na hiẹ Ahọlu Nẹbukadnẹzali. Odlọ towe die, podọ numimọ he wá tamẹ na we dile hiẹ to aimimlọn to adọzan towe ji lẹ die: Ahọlu E, dile hiẹ to adọzan towe ji, ayiha towe lẹhlan nuhe na jọ to sọgodo lẹ, Mẹhe nọ de aṣli lẹ hia ko sọ hẹn nuhe na jọ zun yinyọnẹn na we. Na yẹn tọn, e ma yindọ n’yọnnuin hú mẹdevo depope wẹ zọ́n bọ aṣli ehe do yin didehia mi gba; kakatimọ na tadena lọ nido yin hinhẹn zun yinyọnẹn na ahọlu, na hiẹ nido yọ́n linlẹn he to ahun towe mẹ lẹ wutu wẹ. “Ahọlu E, dile hiẹ to nupọn, a mọ boṣiọ blibata de. Boṣiọ enẹ, he yin daho-gbó bo to sisẹ́ taun, tin to ote to nukọn towe, awusọhia etọn sọ dobu. Ota boṣiọ lọ tọn yin sika dagbedagbe, akọ́nnu etọn po awà etọn lẹ po yin fataka bọ hòtò etọn po asapada etọn lẹ po yin gànvẹẹ, azangandan etọn lẹ yin gànyuu, podọ apadewhe afọ etọn lẹ tọn yin gànyuu bọ apadewhe yin okò. Hiẹ sọ to nupọn kakajẹ whenue zannu de yin sinsánsẹ, e ma yin gbọn alọ lẹ dali, e sọ hò afọ boṣiọ lọ tọn lẹ he yin gànyuu po okò po tọn bo gídí yé. Whenẹnu wẹ yè gídí gànyuu lọ, okò lọ, gànvẹẹ lọ, fataka lọ po sika lọ po bọ popolẹpo taidi ofló likun-flétẹn alunlun mẹ tọn, jẹhọn sọ fú yé dlan sọmọ bọ yè ma tlẹ mọ ohia yetọn. Ṣigba, zannu he hò boṣiọ lọ lẹzun osó daho de bosọ gọ́ aigba pete ji.
- Ahọlu E—hiẹ wẹ ahọlu ahọlu lẹ tọn he Jiwheyẹwhe olọn tọn ko na ahọluduta, hlọnhlọn, huhlọn po gigo po, podọ alọ mẹhe tọn mẹ ewọ ko bẹ gbẹtọ lẹ do mahopọnna fidepope he yé nọ nọ̀, gọna gbekanlin danji tọn lẹ po ohẹ̀ agahomẹ tọn lẹ po, mẹhe ewọ ko sọ yí do basi ogán do yemẹpo ji—hiẹ lọsu wẹ yin ota sika tọn lọ. Ṣigba, ahọluduta devo na fọ́n bọdo gowe bo na yìdo hú we; enẹgodo ahọluduta devo nasọ fọ́n, yèdọ atọ̀ntọ de he na yin gànvẹẹ tọn bo na dugán do aigba pete ji. Na nuhe dù ahọluduta ẹnẹtọ, e na dohuhlọn taidi gànyuu. Na kẹdẹdile gànyuu nọ gídí nulẹpo bo nọ lì yé pọ́dọ́pọ́dọ́ do, mọwẹ, kẹdẹdile gànyuu nọ gbànú hányán do, e na gídí ahọluduta ehe lẹpo bo na gbà yé hányán. “Podọ kẹdẹdile hiẹ mọ bọ apadewhe afọ po afọvi lọ lẹ po tọn yin okò zẹ́ndotọ de tọn bọ apadewhe yin gànyuu do, ahọluduta lọ na yin mimá, ṣigba sinsinyẹn etọn na taidi gànyuu tọn jẹ obá de mẹ, kẹdẹdile hiẹ mọ bọ gànyuu flusọ́ hẹ okò bibọ do. Podọ dile apadewhe afọvi afọ lọ lẹ tọn yin gànyuu bọ apadewhe yin okò do, mọ wẹ apadewhe ahọluduta lọ tọn na dohuhlọn bọ apadewhe na yin madogánnọ do niyẹn. Kẹdẹdile hiẹ mọ bọ gànyuu flusọ́ hẹ okò bibọ do, yé na flusọ́ hẹ gbẹtọ lẹ; ṣigba yé ma na tẹ́ dopọ, yèdọ ode do awetọ go, kẹdẹdile gànyuu ma nọ flusọ́ hẹ okò do. “To ojlẹ ahọlu enẹlẹ tọn mẹ wẹ Jiwheyẹwhe olọn tọn na ze ahọluduta de dai he ma na yin vivasudo gbede. Ahọluduta ehe ma nasọ yin jijodo na akọta devo depope. E na gídí ahọluduta ehe lẹpo bo na hẹn yé wá opodo, bọ ewọ kẹdẹ wẹ na nọte kakadoi, kẹdẹdile hiẹ mọ bọ zannu de yin sinsánsẹ sọn osó de go, e ma yin gbọn alọ lẹ dali, bọ e sọ gídí gànyuu lọ, gànvẹẹ lọ, okò lọ, fataka lọ po sika lọ po do. Jiwheyẹwhe Ganhunupotọ lọ ko hẹn nuhe na jọ to sọgodo zun yinyọnẹn na ahọlu. Nugbo wẹ odlọ lọ podọ tadena etọn sọgan yin jidedego.” To whenẹnu, Ahọlu Nẹbukadnẹzali họ́jai bo ṣinyọ́n nukunmẹ ai to Daniẹli nukọn bosọ gbògbéna ẹn. E sọ degbe dọ nunina po nuyọnwan po ni yin nina ẹn. Ahọlu dọna Daniẹli dọmọ: “Na nugbo tọn, Jiwheyẹwhe towe wẹ Jiwheyẹwhe yẹwhe lẹ tọn, Oklunọ ahọlu lẹ tọn podọ Mẹhe nọ de aṣli lẹ hia, na hiẹ penugo nado de aṣli ehe hia.” Enẹgodo, ahọlu ze Daniẹli daga bo na ẹn nunina dagbedagbe susu lẹ, e sọ yí i do basi ogán do agbegbe Babilọni tọn pete ji podọ ogán kọmẹ-gán lẹ tọn do nuyọnẹntọ Babilọni tọn lẹpo ji.
- “‘Atin he hiẹ mọ lọ, ehe whẹ́n taun bo dohuhlọn, bọ jiyiyi etọn sọ́ olọn bo sọgan yin mimọ hlan sọn aigba lẹpo ji, he amà etọn lẹ yọnwhanpẹ bọ sinsẹ́n etọn lẹ sù taun bọ núdùdù tin to e ji na nudida lẹpo, ehe glọ kanlin danji tọn lẹ nọ wá nọ bọ ohẹ̀ agahomẹ tọn lẹ nọ nọ̀ alà etọn lẹ ji, ahọlu E, hiẹ wẹ, na a ko lẹzun daho bosọ dohuhlọn, bọ yẹyi towe ko lẹzun daho bo yiaga jẹ olọn podọ gandudu towe ko dlẹnkan jẹ opodo aigba tọn lẹ. “‘Hiẹ ahọlu sọ mọ hihọ́tọ de, yèdọ omẹ wiwe de, he to tejẹ ja sọn olọn, mẹhe to didọmọ: “Mì sán atin lọ liai bo hù i sudo, ṣigba mì jo dodonu lọ po adọ̀ etọn lẹ po do aigba mẹ, gọna kọgàn gànyuu po gànvẹẹ tọn de po to okọ̀ na ẹn to ogbé danji tọn lẹ mẹ. Mì sọ dike ahun agahomẹ tọn ni yọ̀n ẹn bo gbọ mimá etọn ni tin hẹ kanlin danji tọn lẹ kaka ojlẹ ṣinawe nido juwayi gbọn e ji.” Ahọlu E, tadena lọ die; gbedide Gigogán lọ tọn wẹ he dona jọ do oklunọ ṣie ahọlu go. Hiẹ na yin yinyan dogbé sọn gbẹtọ lẹ ṣẹnṣẹn, fininọ towe nasọ tin hẹ kanlin danji tọn lẹ bọ ogbé wẹ na nọ yin nina we nado dù kẹdẹdi oyìnsú lẹ; ahun agahomẹ tọn wẹ nasọ nọ yọ̀n we bọ ojlẹ ṣinawe na juwayi gbọn ji we, kaka hiẹ nado yọnẹn dọ Gigogán lọ wẹ Gandutọ to ahọluduta gbẹtọvi lẹ tọn mẹ bo nọ yí i na mẹdepope he jlo e. “‘Ṣigba, na yé dọ dọ dodonu atin lọ tọn po adọ̀ etọn lẹ po ni yin jijodo wutu, ahọluduta towe nasọ lẹzun towe whladopo dogọ, to whenue hiẹ na ko wá yọnẹn dọ Mẹde to gandu to olọn mẹ. Enẹwutu ahọlu E, jaale kẹalọyi ayinamẹ ṣie. Dealọ sọn ylando towe lẹ mẹ gbọn nuhe sọgbe wiwà dali, podọ sọn ylanwiwa towe mẹ gbọn lẹblanu didohia wamọnọ lẹ dali. Vlavo kọdetọn dagbe towe na yin kandlẹnna.’”
- “Ahọlu E, hiẹ ni nọgbẹ̀ kakadoi.
Jiwheyẹwhe ṣie do angẹli etọn hlan bo bọnùdo na kinnikinni lẹ bọ yé ma gbleawuna mi, na yẹn yin homẹvọnọ to nukọn etọn; mọdopolọ yẹn ma wà nudepope jẹagọdo hiẹ ahọlu.”
- “Yẹn sọ to nupọn kakajẹ whenue ofìn lẹ yin didoai bọ Mẹhe Ko Tin sọn Hohowhenu lọ sọ sinai. Avọ̀ etọn wé taidi osin-agó, oda he tin to ota etọn sọ taidi ofún wewe. Miyọ́n wẹ ofìn etọn; kẹkẹfọ etọn lẹ sọ yin miyọ́n he to jiji. Miyọ́n to sisà jẹgbonu sọn nukọn etọn. Fọtọ́n donu fọtọ́n angẹli lẹ tọn nọ to lizọnyina ẹn, podọ fọtọ́n ao donu fọtọ́n ao angẹli lẹ tọn ṣite to nukọn etọn. Whẹdida sọ bẹjẹeji to Whẹdatẹn lọ bọ owe lẹ yin hùnhùn.
- “To ojlẹ enẹ mẹ, Mikaẹli na fọ́n, yèdọ ahọvi daho he ṣite do ota omẹ towe lẹ tọn mẹ. Podọ ojlẹ ayimajai tọn de na wá aimẹ, ehe nkọ ma ko tin pọ́n sọn whenue gbọ́n akọta de ko wá aimẹ kakajẹ whenẹnu. To ojlẹ enẹ mẹ, omẹ towe lẹ nasọ họ̀ngán, yèdọ mẹdepope he yinkọ etọn yin kinkandai do owe lọ mẹ. Podọ susu mẹhe to amlọndọ to kọ́gudu aigba tọn mẹ lẹ tọn na fọ́n, mẹdelẹ na ogbẹ̀ madopodo bọ mẹdevo lẹ na vlẹko podọ na wangbẹna madopodo. “Mẹhe tindo zinzin lẹ nasọ to sisẹ́ mlanmlan taidi dovlomẹ olọn tọn, podọ mẹhe to mẹsusu hẹnwa dodowiwa kọ̀n lẹ na sẹ́ taidi sunwhlẹvu lẹ kakadoi podọ doidoi. “Na hiẹ tọn, Daniẹli, hẹn ohó lọ lẹ taidi aṣli de bo yí hiadonu do tlẹ́ owe lọ kakajẹ ojlẹ opodo tọn mẹ. Mẹsusu na dánpe, oyọnẹn nugbo nasọ lẹzun susugege.”